විදර්ශනා ඥාන 10

 

  1. සම්මර්ශන ඥානය – ඝන සංඥාව බිඳී, නාමරූප ධර්මයන්ගේ අනිත්‍යය, දුක්ඛ, අනාත්ම ලක්ෂණ දක්නා ඥානය.
  2. උදයව්‍යය ඥානය – සංස්කාරයන් උපදින ආකාරයත්, බිඳි බිඳී යන ආකාරයත් දක්නා ඥානය.
  3. භංගානුදර්ශන ඥානය – සංස්කාරයන්ගේ බිඳීම පමණක් දක්නා ඥානය.
  4. භයතුපට්ඨාන ඥානය – බිඳි බිඳී යන සංස්කාරයන් භයානක දෙයක් සැටියට, බිය විය යුත්තක් සැටියට දක්නා ඥානය.
  5. ආදීනව ඥානය – සංස්කාරයන්ගේ බිඳීම කිසිවිටෙක නොනැවැත්විය හැකි බව, එහි අසරණ බව දක්නා ඥානය.
  6. නිබ්බිදා ඥානය – සංස්කාරයන් පිළිබඳ කළකිරුනු ස්වභාවයෙන් යුක්ත ඥානය.
  7. මුඤ්චිතුකම්‍යතා ඥානය – සංස්කාරයන්ගෙන් මිදීමේ අදහසින් යුක්ත ඥානය.
  8. පටිසංඛානුපස්සනා ඥානය – සංස්කාරයන්ගේ අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම ලක්ෂණ විස්තර වශයෙන් දක්නා ඥානය.
  9. සංඛාර උපේක්ෂා ඥානය – සංස්කාරයන් පිළිබඳ ඇල්ම හා බිය දුරු කරමින් ඒවා පිළිබඳ මධ්‍යස්ථ වන්නා වූ ඥානය.
  10. අනුලෝම ඥානය – කලින් ඇති වූ විදර්ශනා ඥානය වලට හා මතු ලබන්නා වූ මාර්ග ඥානයට අනුකූලව පවත්නා වූ විදර්ශනා ඥානය.

 

[අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල හිමි, අභිධර්ම මාර්ගය, 328-331]

Further reading (download link):
පූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, අභිධර්ම මාර්ගය