ආර්යය සත්‍යයන්ගේ ලක්ෂණ

 

දුක්ඛ සත්‍යයෙහි ස්වභාව සතර

• පීළන – සිත, කය රිදවන ස්වභාවය
• සංඛත – හේතූන්ගෙන් හට ගන්නා බැවින් නැවත නැවත ඉපදවිය යුතු බව
• සන්තාප – දවන්නා වූ ස්වභාවය. නැවත නැවත දවන්නා වූ ස්වභාවය
• විපරිණාම – බිඳී යන්නා වූ ස්වභාවය. නැවත නැවත බිඳී යන්නා වූ ස්වභාවය

[අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, වතුරාර්ය සත්‍යය, p59-p61]

දුක්ඛ සමුදය සත්‍යයෙහි ස්වභාව සතර

• ආයුහන – අනාගත පංචස්කන්ධයන් නැමති ජාති, ජරා, මරණ, ශෝක ආදී දුක්ඛස්කනධය නැවත නැවත රැස් කරන්නා වූ ස්වභාවය (නැවත නැවත දුක රැස් කිරීම)
• නිධාන – වර්තමාන පංචස්කන්ධය සිඳීමත් සමග අළුත් පංචස්කන්ධයක් ලබා දෙන්නා වූ ස්වභාවය (නැවත නැවත දුක ගෙන දීම)
• සංයෝග – සත්ත්වයා පංචස්කන්ධය නැමති දුකෙහි තදින් බැඳ තබන්නා වූ ස්වභාවය (දුකෙහි තදින් බැඳ තැබීම)
• පළිබෝධ – සත්ත්වයා නිවන් මගට පැමිණීම වළක්වන්නා වූ ස්වභාවය (දුකින් මිදීමේ ප්‍රතිපත්තියට බාධා කිරීම)

[අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, වතුරාර්ය සත්‍යය, p110-p118]

 

දුක්ඛ නිරෝධ සත්‍යයෙහි ස්වභාව සතර

• නිස්සරණ – ක්ලේශයන්ගෙන් හා දුක්ඛයෙන් මිදුනු බව.
• විවේක – ක්ලේශයන්ගෙන් හා දුක්ඛයෙන් හිස් බව.
• අසංඛත – පවත්වා ගැනීමක්, නැවත නැවත උපදවා ගැනීමක් නැති බව
• අමත – කිසි කලෙක නොබිඳෙන, නොනැසෙන ස්වභාවය

[අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, වතුරාර්ය සත්‍යය, p129-p132]

දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී පටිපදා සත්‍යයෙහි ස්වභාව සතර

• නෙයියාන – සසරින් එතරට පමුණුවන්නා වූ ස්වභාවය
• හේතු – නිවන් ලැබීමට හේතු වන ස්වභාවය
• දස්සන – නිර්වාණය ඇතුළු චතුරාර්ය සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ වශයෙන් දක්නා වූ ස්වභාවය
• ආධිපත්‍ය – ලෝකෝත්තර මාර්ගය ලබා ගත් සත්ත්ව සන්තානයට අධිපතිකම් කරන්නා වූ ස්වභාවය

[අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, වතුරාර්ය සත්‍යය, p169-p172]

 

Further reading (download link):
පූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි, වතුරාර්ය සත්‍යය